Özellikle beş yılı aşan kiracılık süresi yaşayanlar, taşınma sonrası depozitonun eksik veya hiç iade edilmediği iddiasıyla mahkemeye başvuruyor. Kiracı ve ev sahibi arasındaki uyuşmazlık dosyaları hızla çoğalıyor.
Türk hukuk sistemi kiracının depozito hakkını korurken, uygulamada yaşanan anlaşmazlıklar mahkemelik hale geliyor. Uzun yıllar aynı adreste kalan kiracılar, taşınma sürecinde ev sahibinin gerekçesiz depozito kesintisi veya iade etmeme kararıyla karşı karşıya kalıyor. Son bir yılda tüketici mahkemelerine açılan kira depozito davalarında yüzde 35’e varan artış gözlemleniyor.
Kiracının ödediği depozito, konutun hasarsız teslimi koşuluna bağlı olarak teslim sonrasında geri alınması gereken tutardır. Fakat kimi ev sahipleri, boya, badana, temizleme veya küçük tadilat bedellerini bahane ederek depozitoyu geri vermiyor. Uzun süre aynı dairede kalan kiracılarsa, ilerleyen yıllarda normal aşınma ve yıpranmayı ‘zarar’ olarak gösterip, iade hakkını kısıtlıyor.
Kiracı ve ev sahibi arasındaki sözleşme koşullarına rağmen uygulamada yaşanan sorunlar birkaç başlıkta toplanıyor:
Konut Teslim Şartları ve Depozitonun İadesi
Kira sözleşmesinde yer alan “kiracının genel bakım sorumluluğu” ile “mal sahibinin olağan aşınma” ayrımında belirsizlik bulunuyor. Uzun kiracılar, yıllar içinde oluşan boya kabarması, halı eskitmesi, kapı kolu gevşemesi gibi olağan yıpranma örneklerinin depozitodan düşüldüğünü belirtiyor.
Ev Sahiplerinin Talepleri
- Profesyonel temizlik masrafları
- Duvar ve tavan tadilatı ücreti
- Parke veya fayans onarımı
- Eksik mobilya ya da eşyanın piyasa değeri
Kimi ev sahipleri bu giderleri depozitodan karşılayacağını sözleşmede yazmasa da kira bitiminde talep ediyor. Kiracılar ise “kiracı olarak rutin kullanımdan dolayı oluşan aşınmanın bedelini ödemek zorunda değiliz” iddiasını dile getiriyor.
Artan Mahkeme Dosyaları
Adli Sicil ve İstatistik Genel Müdürlüğü verilerine göre, 2024–2025 döneminde kira depozito iadesi nedeniyle açılan davalar yüzde 35 oranında artış kaydetti. Tüketici mahkemeleri ile asliye hukuk mahkemelerinde aynı anda görülen bu davaların ortalama yargılama süresi 7–9 ay arasında değişiyor.
Kiracıların Yargı Sürecine Başvurma Nedenleri
- Eksik veya hiç depozito iadesi
- İndirim oranı hakkında bilgi verilmemesi
- Sözleşmede belirtilmeyen kesintiler
- Yapısal hasar iddialarının kanıtlanamaması
Hukuki Dayanak ve Yönetmelikler
Türk Borçlar Kanunu’na göre depozito, kiralananın tesliminden itibaren iki hafta içinde iade edilmelidir. Kiracı ve kiraya veren, ödeme şekli, miktar ve kesintiler konusunda sözleşmede özgürce anlaşabilir; ancak olağan aşınma masrafları depozitodan düşülemez. Tespit edilen zararın miktarı ispatla sınırlıdır.
Arabirlik İmkanları ve Arabuluculuk
Uyuşmazlık durumunda taraflar, dava açmadan önce arabulucuya başvurabilir. Arabuluculuk sözleşmesi imzalanarak sürecin mahkeme dışında çözülmesi hedefleniyor. Bu yöntem, hem zaman hem de dava maliyeti açısında kiracı ve ev sahibine avantaj sağlıyor. Arabuluculuğa başvuran davaların yüzde 60’ında taraflar anlaşma sağlayarak dava açma ihtiyacını ortadan kaldırıyor.
Kiracılara ve Ev Sahiplerine Öneriler
Kiracılar
- Teslim öncesi “teslim tutanağı” düzenleyip fotoğraf ve video çekmek
- Sözleşmeye “olağan aşınma hariç” ibaresi ekletmek
- Depozitonun banka hesabında bloke edilmesini talep etmek
Ev Sahipleri
- Depozito kesintisi gerekçelerini açık ve maddi delille sunmak
- Rutin bakım ve olağan aşınmayı iyi tanımlamak
- Kiracıyla depozito hesabı üzerinden birlikte mutabakat tutanağı imzalamak
Uzun süreli kiracılarla ev sahipleri arasında çıkan depozito uyuşmazlıkları yalnızca maddi değil, duygusal gerilimi de artırıyor. Kira sözleşmesindeki net ifadeler, taşınma öncesi tutanak düzenleme ve arabuluculuk gibi alternatif çözüm yöntemleri, bu sorunların mahkemeye taşınmadan çözülmesinde kritik rol oynuyor. Kiracının haklarını korumak ve ev sahibinin meşru gider talebini karşılamak, uzun vadeli ilişki ve yasal güvence sağlar.
