Deprem riski ve yapı stokunun yenilenme ihtiyacı, Türkiye genelinde kentsel dönüşüm projelerine olan ilgiyi artırdı. Ancak bu süreçte doğru müteahhit ile anlaşmak, vatandaşların en kritik tercihi haline geldi. Uzmanlara göre bu 10 soruyu sormadan hiçbir sözleşmeye imza atılmamalı.
Kentsel Dönüşümde Yeni Dalga: Güvenli Yapı İçin Yoğun Talep
2023 ve 2024 yıllarında yaşanan depremler sonrası, Türkiye genelinde kentsel dönüşüme yönelik talep büyük artış gösterdi. Özellikle İstanbul, İzmir, Bursa ve Hatay gibi yüksek riskli bölgelerde vatandaşlar mevcut yapılarını yenilemek için harekete geçti. Ancak bu süreç sadece fiziki yıkım ve yapım aşamasını değil, doğru müteahhit seçimini de kapsıyor.
Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı kentsel dönüşüm projelerini hızlandırmak için yeni destek paketleri sunarken, vatandaşların güvenilir yüklenici seçimi konusunda bilinçli hareket etmeleri gerektiği vurgulanıyor.
Doğru Müteahhit Seçimi Hayati Önem Taşıyor
Kentsel dönüşüm sürecinde yaşanan en büyük mağduriyetler, çoğunlukla yanlış yüklenici seçimiyle başlıyor. Sözleşme öncesi gerekli araştırmalar yapılmadığında:
- Proje süresi uzuyor,
- Yapı kalitesi düşük oluyor,
- Yasal ve maddi hak kayıpları yaşanabiliyor,
- Terk edilen projelerle baş başa kalınıyor.
Uzmanlar, dönüşüm sürecine girmeden önce müteahhit adaylarına yöneltilecek bazı temel soruların sürecin kaderini belirleyebileceğine dikkat çekiyor.
İşte Müteahhit Seçiminde Sormanız Gereken 10 Kritik Soru
Kentsel dönüşüme girerken şu sorular mutlaka sorulmalı:
- Daha önce tamamladığınız benzer projeler hangileri?
- İnşaat süresini hangi kriterlere göre planlıyorsunuz?
- Kat karşılığı anlaşmada oran ve teslim süresi nedir?
- İlgili proje için alınan yapı ruhsatı ve yasal izinler mevcut mu?
- Şirketinizin mali güvencesi nedir? Teminat mektubu sunuyor musunuz?
- Kullanılacak malzeme markaları ve kalite belgeleri nelerdir?
- Proje sürecinde hak sahiplerine ne sıklıkla bilgilendirme yapılacak?
- Olası gecikme durumunda sözleşmede cezai yaptırım var mı?
- Taahhüt ettiğiniz sosyal donatılar, peyzaj alanları gibi vaatler hangi aşamada teslim edilecek?
- Teslim sonrası teknik garanti ve bakım süreçleri nasıl işleyecek?
Bu sorular, hem sürecin şeffaf ilerlemesini sağlar hem de hak sahiplerinin güvenle dönüşüme katılmasını kolaylaştırır.
Müteahhitin Yetki Belgeleri ve Referansları İncelenmeli
Sadece sözlü taahhütlere güvenmek yerine, müteahhit firmanın Yapı Müteahhitliği Yetki Belgesi ve geçmiş projelerine ait belgeler talep edilmelidir. Ayrıca firmanın daha önce teslim ettiği projeler yerinde ziyaret edilerek kalite gözlemlenebilir.
Vatandaşların, müteahhitin bağlı olduğu İnşaat Mühendisleri Odası, Ticaret Odası veya Konut Dernekleri aracılığıyla da firma geçmişini araştırmaları öneriliyor.
Sözleşmelerde Her Detay Yazılı Olmalı
Kentsel dönüşüm projelerinde en çok yapılan hatalardan biri de detaylı sözleşme yapılmaması. Kat karşılığı inşaat sözleşmelerinde:
- Yapım süresi,
- Teslim tarihi,
- Kat oranı,
- Gecikme cezaları,
- Projeye özel mimari planlar
mutlaka yazılı şekilde belirtilmeli. Avukat eşliğinde sözleşme hazırlanması, ileride doğabilecek anlaşmazlıkların önüne geçebilir.
İstanbul ve Deprem Bölgesi Odaklı Dönüşüm Atağı
İstanbul’da 1,5 milyon riskli yapının kentsel dönüşüme girmesi hedefleniyor. Bunun için Kentsel Dönüşüm Başkanlığı tarafından pilot mahalleler belirlendi. Benzer şekilde Kahramanmaraş ve Hatay gibi depremden etkilenen illerde de dönüşüm planları hızlandırıldı.
Bu bölgelerde vatandaşlara sunulan avantajlar arasında:
- Hibe ve faiz destekli kredi,
- Kira yardımı,
- Taşınma desteği,
- Proje sürecinde danışmanlık hizmeti
gibi devlet destekleri de yer alıyor.
Vatandaşlar Ne Yapmalı?
Dönüşüm sürecine girmek isteyen vatandaşların atması gereken temel adımlar şunlardır:
- Binanın risk durumunu yetkili lisanslı kuruluşlara tespit ettirin.
- Proje teklifi aldığınız firmaları detaylıca karşılaştırın.
- Apartman sakinleri arasında oy çokluğu değil, ortak irade oluşturun.
- Sözleşmeyi mutlaka noter kanalıyla yapın.
- Gerekirse belediye ve bakanlık birimlerinden teknik destek alın.
Kentsel dönüşüm, sadece yapının değil, yaşam tarzının da dönüşümüdür. Doğru planlama ve güvenilir ortaklıklarla bu süreç, hem güvenli hem kazançlı bir gelecek sağlayabilir.
İstersen bu içerik için infografik önerisi ya da sosyal medya bilgilendirme postu metni de oluşturabilirim.
